27. Algemeen kiesrecht

Op de Nederlandse Antillen werd in 1948 het algemeen kiesrecht voor zowel mannen als vrouwen, voor iedere ingezetene vanaf 23 jaar, ingevoerd. Dat was dus zo’n 30 jaar later dan in Nederland (algemeen kiesrecht voor mannen 1917 en algemeen kiesrecht voor vrouwen 1919). De eerste algemene verkiezingen vonden plaats in maart 1949.

De strijd om het kiesrecht op Curaçao begon rond 1870. In een artikel in het blad Civilisadó uit 1874 wordt de klacht geuit tegen Koning Willem III dat het kiesrecht ‘ons uit hoofde van bedrog onthouden werd ….. omdat wij rijp en meer dan rijp zijn voor dat recht’. In verschillende artikelen in diverse bladen zoals ‘De Wekker’, ‘Curaçaosche Courant’, en ‘De Vrijmoedige’ verschijnen artikelen die gaan over het verruimen van het census en capaciteitskiesrecht. Het meest bekende artikel is waarschijnlijk dat van Abraham Chumaceiro getiteld ‘Zal het kiesrecht tot kannibalisme leiden’ uit 1893. Hierin pleitte hij voor verruiming van het censuskiesrecht voor de joodse bevolkingsgroep, waartoe hij zelf behoorde, en het donkergekleurde bevolkingsdeel.

Eén van de voorvechters van het kiesrecht was de Curaçaose jurist Mr. Moises da Costa Gomez. Hij was in 1935 in Amsterdam gepromoveerd en in zijn proefschrift had hij betoogd dat de Curaçaose bevolking recht had op algemeen kiesrecht.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog had Koningin Wilhelmina meer zelfbestuur en autonomie aan de koloniën (Indonesië, Suriname en de eilanden in de West) beloofd. Op Curaçao werd in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog in dag- en weekbladen intensief gediscussieerd over het al dan niet invoeren van het algemeen kiesrecht. Een groep vrouwen, onder leiding van Adèle Rigaud, de toenmalige voorzitter van de vrouwenvleugel van de Katholieke Volks Partij (KVP), spande zich in om informatie over het algemeen kiesrecht te verspreiden onder de vrouwen van Curaçao. Zij verzamelden handtekeningen voor een vrouwenpetitie voor vrouwenkiesrecht gericht aan de Tweede Kamer in Nederland.

 

 

Afbeelding in vensteroverzicht: bijeenkomst in Kas di Pueblo, ter voorbereiding op de eerste verkiezing. Nationaal Archief Curacao, collectie Da Costa Gomez.

Afbeeldingen

1.”Doktoor” in de “Kas di Pueblo” na de verkiezingsuitslag. Nationaal Archief Curaçao, collectie Fischer.

2. M.F. da Costa Gomez met o.a. Lucina da Costa Gomez-Matheeuws op verkiezingscampagne. Nationaal Archief Curaçao, collectie Da Costa Gomez.